Մեր մեղքի չափաբաժինը…

Գաղտնիք չէ, որ քառօրյա պատերազմը հայ հասարակության շրջանում առիթ տվեց որոշակի հակառուսական տրամադրությունների առաջացման, որը, առանց չափազանցության, աննախադեպ ծավալների հասավ հատկապես որոշակի շրջանակների կողմից «կրակին յուղ ավելացնելու» քաղաքականության արդյունքում, ինչը նկատելի էր նաև Մոսկվայում: Բայց եթե հասարակության կողմից որոշակի ադեկվատ արձագանքը կարող է ինչ-որ առումով ի նպաստ գործին լինել, ապա դրա ավելցուկն էլ կարող է առաջ բերել հետևանքներ, որոնց տակից դուրս գալը հետո կարող է շատ դժվար լինել:

Հիմնական քննադատությունը, որ հնչում է, թերևս, այն է, թե ինչո՞ւ Ռուսաստանը պատշաճ կերպով չի կատարել իր ռազմավարական դաշնակցի նկատմամբ ունեցած պարտավորություններն ու զենք է վաճառել ադրբեջանցիներին՝ առանց պարիտետ պահելու, հետախուզական համապատասխան տվյալներ չի տրամադրել հայկական կողմին և այլն: Ինչ խոսք, սրանք օբյեկտիվ հարցեր են, որոնց Կրեմլը վաղ թե ուշ ստիպված է լինելու հիմնավոր պատասխան հնչեցնել, բայց մեր խորին համոզմամբ՝ ամեն ինչի հիմքում տեսնել բացառապես ռուսական կողմի մեղավորությունն, այնքան էլ ճիշտ չէր լինի. ո՞ւր էին, ի վերջո, մեր դիվանագետները, Ռուսաստանում հայկական համայնքների ղեկավարները, ռուսահայությունն՝ ընդհանրապես, որոնք պետք է հանդիսանային այն կարևորագույն գործոնը, որ կստիպեր Մոսկվային մեզ հետ հաշվի նստել…

Ռուս հայտնի վերլուծաբան Վլադիմիր Սոլովյովը, որը հայտնի է իր հայամետ հայացքներով ու մեկ անգամ չէ, որ սեփական աջակցությունն է հայտնել Հայաստանին՝ այս կամ այն խնդրի հետ կապված, հայաստանցի լրագրողների հետ հանդիպում-քննարկման ժամանակ մի չափազանց ուշագրավ հայտարարությամբ է հանդես եկել, որը հնչում է հետևյալ կերպ. «Ես ՌԴ-ում Հայաստանի դեսպանին չեմ ճանաչում»:

Սա ասում է մի մարդ, որը, ըստ մարդկային առողջ տրամաբանության, պետք է ոչ միայն ճանաչեր ՌԴ-ում նստող մեր դեսպանին, այլև պետք է անձնական մտերմություն ունենար Օլեգ Եսայանի հետ (եթե տեղյակ չեք, ապա ասենք, որ հենց նա է մեր դեսպանը «Երրորդ Հռոմում»՝ Ռուսաստանում):

Հիմա ինչի՞ մասին կարող է սա վկայել, ի՞նչ եք կարծում… Փաստ է, և մեկ անգամ չէ, որ այս մասին ասվել, գրվել ու խոսվել է, որ մեր դիվանագիտությունը ոչ միայն նախաձեռնողական բնույթ չի կրում, այլև նյարդայնացնելու աստիճան պասիվ է՝ ի տարբերություն ասենք նույն ազերիականի, որը, ինչպես պարզվում է, նույն Ռուսաստանում անթիվ անգամներ ավելի ակտիվ է իրեն դրսևորում, քան՝ հայկականը. Բաքուն ջանք, փող, մարդկային ռեսուրսներ չի խնայում՝ ռուսների համակրանքն իր կողմը գրավելու համար, ինչը, ինչպես տեսնում եք, շատ լավ էլ նրան հաջողվում է. հայ-ռուսական հարաբերություններ զարգացնելու փոխարեն՝ Մոսկվայում ՀՀ դեսպանատունը չգիտես՝ ինչով է զբաղված:

Տեղի հայության միասնական ձայնը հնչեցնելու, մեր համայնքն ինչպես հարկն է ինքնակազմակերպելու, ուժերը կենտրոնացնելու փոխարեն՝ մարդիկ զբաղված են կյանքը վայելելով ու Մոսկվայի խոնավ օդը շնչելով ու արտաշնչելով… Որտե՞ղ էր քառօրյա պատերազմի օրերին Հայաստանի դեսպանատունը, Նալբանդյանի կաբինետից կա՞ մեկը, ով կկարողանար այս հարցի պատասխանը մեզ տալ… Ի դեպ՝ հնչեցրած պրոբլեմները բացառապես Ռուսաստանով չէ, որ սահմանափակվում են. դրանք վերաբերում են և մեր մյուս դեսպանատներին:

Հայերս միշտ էլ սիրել ենք մեր անհաջողությունների, տապալումների, ունեցած դժվարությունների մեջ մեղադրել բացառապես արտաքին աշխարհին՝ մոռանալով, սակայն, որ որևիցե գերտերության մայրաքաղաքում մեր հորեղբոր տղաները չեն, որ նստած են ղեկավար աթոռներին ու մի ողջ աշխարհ են կառավարում. հարկավոր է նրանց հետ համապատասխան աշխատանք տանել, մոտեցում ցուցաբերել, փաստարկել, որ մեր շահը նաև իրենց շահն է, որ մեզ հետ համագործակցելն ու մեզ աջակցելը կարող է բխել իրենց շահերից ևս: Ամեն բան ինքնահոսի թողնելը նույնքան վտանգավոր կարող է լինել, որքան՝ թշնամու կողմից իրականացվող հակահայկական քաղաքականությունը:

Դավիթ Բաբանով