Կոմիտասը՝ Սիրանույշի մասին
Գիտություն և Մշակույթ
1905 թվականին Թիֆլիսում նշվեց Սիրանույշի բեմական գործունեության 30-ամյակը:
Հոբելյանական երեկոյից հետո շատերն էին շտապում Սիրանույշի մոտ՝ նրան անձամբ շնորհավորելու համար: Այնպիսի օր էր, որ ամենքը՝ ծանոթ, թե անծանոթ, իրենց իրավունք էին վերապահում մոտենալու հոբելյարուհուն և սեղմելու նրա վաստակած ձեռքը: Միայն մի մարդ դուրսը՝ բազմության մեջ երկար սպասելուց հետո որոշում է չմտնել, որպեսզի այդ օրվա, ինչպես ինքն է ասում, բազմալեզու, թաթախուն, զեղուն զգացմունքների բուռն ծովի մեջ անհետ չանցնեին իր սրտի խորքից ժայթքող զգացմունքները:
Այդ մարդը ԿՈՄԻՏԱՍՆ էր:
Մի քանի օր հետո՝ փետրվարի 1-ին, Էջմիածնի իր խցիկում, Կոմիտասը նստած գրում էր, բառեր որոնում սրտի անզուսպ խնդակցությունն արտահայտելու համար իր պայծառ բարեկամուհուն, որն արիաբար անցել էր հայ բեմի խավարտչին ասպարեզով:
«Դուք երեսունհինգ տարի անդադար, - գրում է Կոմիտասը Սիրանույշին, - գեղարվեստի մուրճը ձեռին անձնվեր կռեցիք, կոփեցիք, ամեն խոչ ու խութ ոչնչացրիք, Ձեր տոկուն կամքի թափով արծվի պես սլացաք հասարակության հորիզոնից վեր, շատ վեր, թագավորեցիք սրտերի և մտքերի վերա, ապա հզորապես ձգտեցիք, տարաք և Ձեզ հետ բարձր, հանեցիք դեպի ազնիվ գեղարվեստի կանաչազգեստ ու կենսունակ բլուրն ի վեր հասարակությունն էլ:
Այնտեղ ցույց տվիք նորան Ձեր ստեղծած հրաշալիքները՝ կյանքի մի շարք պայծառ ու խավար, ազնիվ ու կոպիտ … կենդանի տիպեր, արձանագրեցիք նորա սրտի և հոգու խորունկ աշխարհներում, պատկերներ ու նկարներ արձանացուցեցիք, որոնք շեշտակի թափանցում են մեկ սրտից մյուսն օղակելով, մեկ հոգուց մյուսը շղթատելով:
Ինչ ավելի դժվար բան կա, քան սրտեր ու հոգիներ տաշելը և այն այնպիսի միջավայրում, որ գեղարվեստը հավասար է ժամանցի: Բայց Դուք ժրաջան մեղվի պես երեսունհինգ տարի շարունակ թռաք մեկ բեմից մյուսը և գեղարվեստի մարգերից, բազմապիսի ծաղիկներից հավաքեցիք առատ հյութ, որպեսզի հայ բեմի փեթակը լցնելու օժանդակեք:
Ձեզ հետ և առաջ ճանապարհ ընկան շատերը, բայց ոմանք հողմավար եղան, ոմանք շնչասպառ, ոմանց անգործության մատնեցին, ոմանց դեմ դավեր լարեցին … Դուք կարողացաք ճեղքել ամեն արգելք և առաջ արշավել: Արշավեցիք երեսունհինգ տարի էլ առաջ, միշտ առաջ անվհատ ու հաստատ ուղիով, որ բացիք:
Այժմ որքան հստակ ու հանգիստ է Ձեր սիրտը, Ձեր հոգին, որ երեսունհինգ տարի երկար աշխատելուց հետո հանգչում է մարդկանց սրտերի ու հոգիների վերա, Ձեր իսկ կառուցած գեղարվեստի անսասան ու մշտակենդան ապարանքների մեջ:
Սրտանց շնորհավորում եմ Ձեր փառքը և ցանկանում էլ ավելի փառավորություն ու կանաչ պայծառ արև»:
Ռուբեն Զարյանի «Սիրանույշ» գրքից
Նյութը՝ Ք.Ա.–ի


















































Ամենադիտված
Ինչպիսի տեսք ունի բլոգեր Նինա Տիտանյանը՝ 30 կգ նիհարելուց հետո (լուսանկարներ)