Վաշինգտոնի հերթական պոպուլիստական ժեստը Երևանին

ԱՄՆ Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի համանախագահ Ֆրենկ Փալոնը ԱՄՆ ներկայացուցչական պալատ է ներկայացրել «Հայաստանի պաշտպանության ակտ» օրինագիծը, որով առաջարկվում է կասեցնել Ազատությանն աջակցության ակտի 907 բանաձևի չեղարկման լիազորությունը: Ըստ բանաձևի՝ ԱՄՆ-ն ֆինանսական միջոցներ չի կարող տրամադրել Ադրբեջանի կառավարությանը, մինչև նախագահը չսահմանի և չզեկուցի կոնգրեսին, որ Ադրբեջանի կառավարությունն ակնհայտ քայլեր է ձեռնարկում՝ դադարեցնելու բոլոր տեսակի շրջափակումները և ուժի այլ հարձակողական գործադրումներն ընդդեմ Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի:

Սա Արևմուտքում վերջին շրջանում առաջ քաշված միակ նմանատիպ ակտը չէ: Դիցուք՝ Ֆրանսիայի Սենատը երկու անգամ՝ 2022 և 2023 թվականներին ընդունել է Ադրբեջանի գործողությունները դատապարտող և Բաքվի դեմ պատժամիջոցներ սահմանող նախագծերը, սակայն մինչ այս պահը որևէ գործնական քայլեր այդ ուղղությամբ չեն իրականացվել: ԱՄՆ-ում 2023 թվականի նոյեմբերին ԱՄՆ պետդեպարտամենտը հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ն դադարեցրել է ռազմական եւ այլ բնույթի աջակցությունը Ադրբեջանին, չեղարկել բարձր մակարդակի մի քանի այց՝ այդպիսով ազդանշան տալով Բաքվին, որ երկկողմ հարաբերությունները չեն կարգավորվի, քանի դեռ առաջընթաց չի գրանցվել Հայաստանի հետ բանակցություններում։ 

Միևնույն ժամանակ այս որոշումը չի չեղարկել այն հանգամանքը, որ Ադրբեջանն ԱՄՆ-ի հիմնական առևտրային գործընկերներից մեկն է Հարավային Կովկասում։ Երկու երկրների տնտեսական հարաբերությունների ցուցանիշներից մեկն այն է, որ տարեցտարի ավելանում է ապրանքաշրջանառության ծավալը։ Այսպես, օրինակ, 2022 թ.-ին ԱՄՆ ներկրումներն Ադրբեջանից կազմել է 173 միլիոն դոլար՝ 2020 թ.-ի 37 միլիոնի փոխարեն: Ավելին՝ ԱՄՆ տարածաշրջանային ռազմավարության համաձայն՝  Ադրբեջանը պետք է հավասարակշռի Թուրքիայի, Ռուսաստանի և Իրանի ջանքերը՝ ընդլայնելու իրենց համապատասխան տարածաշրջանային ազդեցությունը:  Բնականորեն, այս դերը ավելի է ընդգծվել ուկրաինական պատերազմի առաջացրած ճգնաժամի և Արևմուտքի կողմից այլընտրանքային էներգիայի փնտրտուքների ֆոնին: 2023 թվականի նոյեմբերին ընդունած որոշումը չի խանգարում նաև նրան, որպեսզի ԱՄՆ ռազմավարական դաշնակից Իսրայելը շարունակի զինել Բաքվին: Հարց է առաջանում՝ եթե Վաշինգտոնը իսկապես պրո-հայկական գիծ է որդեգրել, ապա ինչու չի բռնում իր դաշնակցի ձեռքը: Հարցը, իհարկե, հռետորական է:

Ակնհայտ է, որ այս անգամ էլ գործ ունենք Արևմուտքի հերթական պոպուլիստական քայլի հետ, մինչդեռ Բաքվի հետ հանուն Հայաստանի հարաբերությունները զոհաբերելու իրական նպատակադրվածություն Վաշինգտոնը մինչ այս պահը դեռևս չի ցուցաբերել:

Այս թեմայով Միրզոյանը մեկնում է Վաշինգտոն՝ մասնակցելու ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին Երևանն ու Բաքուն դեռ չեն հաստատել՝ արդյոք Միրզոյանն ու Բայրամովն արդեն մեկնել են Վաշինգտոն Հունգարիայի վարչապետի կարծիքով՝ ռուս-ուկրաինական հակամարտությունն իր վերջնարդյունքը կունենա Մոսկվա-Կիև-Վաշինգտոն բանակցություններով Վաշինգտոնը չի զոհաբերի Բաքվի հետ հարաբերությունները հանուն Երևանի Վաշինգտոնը և Անկարան կքննարկեն Հարավային Կովկասը