Արքայազն Հարրին և Մեգան Մարքլը տուն են գնել Չինաստանում հայտնաբերվել է դինոզավրի ամենափոքր ձուն Forbes-ը ներկայացրել է աշխարհի ամենաբարձր վարձատրվող ֆուտբոլիստների վարկանիշային աղյուսակը Կինը ցանկացել է նետվել գնացքի տակ և հանկարծ ամուսին է գտել իր համար Բժիշկը բացատրել է Քայլի Ջեների արտաքինի վերջին փոփոխությունները Սխալ ընտրված ներքնազգեստը կարող է հանգեցնել սերմնահեղուկի որակի նվազմանը Լիբանանում Ադրբեջանի դեսպանատունը տարհանվել է «Նոա-2»-ի գլխավոր մարզիչը ժամանակին մարզել է Ռոնալդուին և Ֆիգուին Porsche-ը ազդարարել է 911 GT նոր մոդելի մասին ՀՀ անկախությունը կարևոր է տարածաշրջանում ստեղծված մարտահրավերների պայմաններում․ ՄԹ-ում ՀՀ դեսպան Արագածի տարածաշրջանում ձյուն է տեղում Բռնցքամարտիկ Էլիդա Քոչարյանը կպայքարի Մ22 տարեկանների Եվրոպայի չեմպիոնի կոչման համար 

Որո՞նք են Թուրքիայի աշխարհաքաղաքական հավակնությունների եզրերը․ «Փաստ»

Հասարակություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Ներկայիս աշխարհաքաղաքական զարգացումներն ընթանում են ուժային կենտրոնների միջև սուր մրցակցության և շահերի բախումների պայմաններում։ Իսկ ամենից լարված իրավիճակը Արևմուտք-Ռուսաստան հարաբերություններում է, որն էլ իր հերթին դրսևորվում է Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի տեսքով։ Սակայն կան միջազգային դերակատարներ, որոնք փորձում են օգտվել այս լարվածությունից՝ իրենց ծրագրերն առաջ տանելու նպատակով։ Օրինակ՝ Թուրքիան, լինելով արևմտյան ռազմաքաղաքական դաշինքի անդամ, ակտիվորեն համագործակցում է Ռուսաստանի հետ։ Ավելին, Մոսկվայի հետ համագործակցությունը Անկարայի համար դարձել է հատուկ շանտաժի գործիք Արևմուտքից զիջումներ պոկելու համար։

ԱՄՆ-ի կողմից F-35-ների ծրագրից դուրս գալուց հետո Թուրքիան որոշեց Ռուսաստանից գնել Ս-400 հակահրթիռային պաշտպանության համակարգեր՝ արդյունքում հայտնվելով արևմտյան պատժամիջոցների տակ։ Եթե, օրինակ՝ Գերմանիան, ունենալով ավելի հզոր տնտեսություն, հիմնականում շարժվում է ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ Արևմուտքի կողմից առաջ քաշվող քաղաքականությանը համապատասխան, ապա Թուրքիան իրեն չի նույնացնում Արևմուտքի հետ, բայց դրա հետ մեկտեղ օգտվում է Արևմուտքի ընձեռած հնարավորություններից ու մի ձեռքով էլ առաջ է տանում Թուրքիայի՝ ԵՄ անդամակցության հեռանկարը։ Մյուս կողմից էլ՝ Թուրքիան ակտիվորեն համագործակցում է Ուկրաինայի հետ՝ ճանաչելով այդ երկրի տարածքային ամբողջականությունը և զենք մատակարարում ընդդեմ Ռուսաստանի։

Բայց Թուրքիայի արտաքին քաղաքական նախաձեռնողականության հիմնական ուղղությունը կապված է Արևելքի հետ։ Ըստ այդմ, վերակենդանանում են հավակնոտ նպատակներ ընդգրկող թուրքական այնպիսի ծրագրեր, ինչպիսիք են նեոօսմանիզմը, պանիսլամիզմը և պանթուրքիզմը։ Եթե հանրապետության հիմնադրումից հետո Աթաթուրքը Թուրքիայի հզորությունը տեսնում էր Թուրքիայի ներփակ զարգացման մեջ, ապա Էրդողանը թուրքական պետության հզորությունը տեսնում է արտաքին աշխարհում նրա ազդեցության ընդլայնման մեջ։ Ըստ այդմ, փորձ է կատարվում վերականգնել Օսմանյան կայսրության նախկին փառքը, երբ թուրքական պետությունը խոշոր դերակատար էր միջազգային հարթակում։

Դրա համար էլ թուրքական բարձրաստիճան պաշտոնյաների համար հատուկ հպարտության առարկա է դարձել այն, որ Թուրքիայի ռազմական ներկայությունն այնպիսի աշխարհագրական տարածք է ընդգրկում, ինչպես Լիբիան, Սոմալին ու Ադրբեջանը։ Միաժամանակ թուրքական պաշտոնական քարոզչամեքենան իդեալականացնում է օսմանյան անցյալը, ներկայացնում այնպիսի գույներով, թե ինչքան հզոր ու կենսունակ էր Օսմանյան կայսրությունը։ Մյուս կողմից էլ՝ առաջ է քաշվում պանիսլամիզմի գաղափարախոսությունը, երբ Թուրքիան իրեն պատկերացնում է մահմեդականների իրավունքների հիմնական պաշտպանը և իսլամական աշխարհը միավորող ուժային կենտրոնը։ Դրանով է պայմանավորված, որ Էրդողանը հենվում է Թուրքիայի՝ խիստ կրոնական հայացքներ ունեցող հատվածի վրա ու անընդհատ խոսում է իսլամաֆոբիայի երևույթի, Եվրոպայում մահմեդականների իրավունքների ոտնահարման մասին։

Մի շարք մահմեդական երկրներում նույնիսկ նշում են Էրդողանի հաղթանակը նախագահական ընտրություններում։ Բայց մյուս կողմից էլ՝ Թուրքիայի՝ իսլամական աշխարհում լիդեր դառնալու ձգտումը բախվում է այլ մահմեդական պետությունների, մասնավորապես Իրանի ու Սաուդյան Արաբիայի դիմադրությանը, որոնք նույնպիսի ձգտումներ ունեն։ Բայց թուրքական վերնախավի ամենամեծ հավակնությունները կապված են պանթուրքական ծրագրերի հետ, որով նախատեսվում է թյուրքալեզու պետություններին միավորել Թուրքիայի հովանու ներքո, ապա կառուցել, այսպես կոչված, «Մեծ Թուրան» անվանումով պետությունը կամ ինտեգրացիոն միավորումը։ Մի քանի տարի առաջ «Ազգայնական շարժում» կուսակցության առաջնորդ Դևլեթ Բահչելին հրապարակել էր «Թուրքական աշխարհի քարտեզը» ու այն նվիրել Էրդողանին։ Եվ ուշագրավ է, որ քարտեզում ոչ միայն հետխորհրդային տարածքի մի շարք երկրներ են ընդգրկված, այլև տարածքներ բուն Ռուսաստանից։ Պատահական չէ, որ Թուրքիան քայլ առ քայլ գնում է իր պանթուրքական ծրագրերի իրականացման ուղղությամբ։

Ներկա փուլում Արցախի թեման ռազմական ճանապարհով փակված է, հաջորդ քայլն, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքն» է։ Իսկ Ադրբեջանի հետ անմիջական կապ հաստատելուց հետո արդեն Թուրքիան կարող է ներթափանցել Միջին Ասիա ու Հյուսիսային Կովկաս, որտեղ առանց այն էլ իսլամական արմատականության աճ է նկատվում։ Ու երկրորդ կարծիք չի կարող լինել այն հարցում, որ ինչ-որ մի պահից բնական է, որ պանթուրքական ծրագրերի իրականացումը անմիջականորեն բախվելու է Ռուսաստանի կենսական շահերի հետ։ Եթե այսօր Ռուսաստանն ու Թուրքիան կարողանում են համագործակցության որոշակի եզրեր գտնել, ապա Հարավային Կովկասում ու Միջին Ասիայում թուրքական ազդեցության ընդլայնմանը զուգահեռ ջրի երես դուրս կգան ռուս-թուրքական հակասությունները։ Բայց ամբողջ հարցն այն է, թե Ռուսաստանը որքան թույլ կտա Թուրքիային ընդլայնվել նշված տարածքներում, քանի որ ինչքան Անկարան ոտքն ամրացնի հետխորհրդային տարածքում, այնքան դժվար է լինելու նրան այդտեղից դուրս հանելը։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Հետևե՛ք -ին Youtube-ում`
Արքայազն Հարրին և Մեգան Մարքլը տուն են գնել Չինաստանում հայտնաբերվել է դինոզավրի ամենափոքր ձունForbes-ը ներկայացրել է աշխարհի ամենաբարձր վարձատրվող ֆուտբոլիստների վարկանիշային աղյուսակըԿինը ցանկացել է նետվել գնացքի տակ և հանկարծ ամուսին է գտել իր համարԲժիշկը բացատրել է Քայլի Ջեների արտաքինի վերջին փոփոխություններըՓի Դիդին կալանավայրից հրապարակում է արել (լուսանկարներ)Սխալ ընտրված ներքնազգեստը կարող է հանգեցնել սերմնահեղուկի որակի նվազմանըԼիբանանում Ադրբեջանի դեսպանատունը տարհանվել է«Նոա-2»-ի գլխավոր մարզիչը ժամանակին մարզել է Ռոնալդուին և ՖիգուինPorsche-ը ազդարարել է 911 GT նոր մոդելի մասինՀՀ անկախությունը կարևոր է տարածաշրջանում ստեղծված մարտահրավերների պայմաններում․ ՄԹ-ում ՀՀ դեսպանԱրագածի տարածաշրջանում ձյուն է տեղումԲռնցքամարտիկ Էլիդա Քոչարյանը կպայքարի Մ22 տարեկանների Եվրոպայի չեմպիոնի կոչման համարԵրևանում 74-ամյա տղամարդը կասկածվում է 9-ամյա աղջնակի նկատմամբ ոտնձգություն կատարելու մեջԼևոն Արոնյանն ու Սամուել Սևյանը մասնակցում են ԱՄՆ-ի առաջնությանըՓաշինյանը ՔՊ նիստում Շրջակա միջավայրի նախարարության աշխատանքներն է քննարկելԵրկրում, որտեղ անձրևը տակնուվրա է անում երթևեկությունը, մեծ բաների մասին խոսելն անմեղսունակություն էԱյն ինչ հիմա տեղի է ունենում Ջերմուկում, նույնն է, թե ինչ են անում թշնամիները Արցախում՝ ջնջում են հինը, հայկականը. ԱվետիսյանԿառավարությունը նախատեսում է թվայնացնել քաղաքացիություն ստանալու և քաղաքացիությունը դադարեցնելու գործընթացներըՀնագետները վիկինգների 50 լավ պահպանված կմախք են հայտնաբերել Քաղաքացիական անձինք չպետք է կրեն ռազմական գործողությունների ծանր հետևանքները․ ԿԽՄԿ հայտարարությունԱրթիկում լարված իրավիճակ է ստեղծվել. սպասում են ՓաշինյանինՄենք պետք է խոսենք երիտասարդության հետ, լսենք նրանց, քանզի նրանք ասելիք ունեն․ Արամ Ա ՀայրապետՍպիտակի բժշկական կենտրոնի արդիականացման նպատակով նոր շենք կկառուցվի«Բարի և չար» սրբազանների արանքում չմոռանանք, թե ինչի համար ենք «հավաքվել»Արցախի թեմի առաջնորդն այցելել է Սյունիք և Վայոց ձոր, հանդիպել այնտեղ բնակություն հաստատած արցախցիների հետՌուս երգչուհի Պոլինա Գագարինան դիմել է ԵՄ դատարան հակառուսական պատժամիջոցները վերացնելու համար Իշխանության յուրացման նախապատրաստության մեջ մեղադրվողին ապօրինի պահում են ՔԿՀ կարանտինային բաժնում. փաստաբանԽնդիրը քաղաքական դաշտն ու պետական համակարգը հիմնովին վերակառուցելու մեջ է. քաղաքագետՆախագծով առաջարկվում է ստեղծել հայաստանյան արագ արձագանքման բժշկական թիմԳարեգին Երկրորդը կարևորել է քրիստոնեական Եկեղեցիների և կառույցների աղոթակցությունը Հայ Եկեղեցուն հատկապես Հայաստանի համար ծանր օրերինԿենտրոնի թաղապետի և Ավինյանի խորհրդականի՝ մտերիմի ընկերությունը, 3 մլրդ դրամի տենդեր է հաղթելԽոշոր վթար Երեւանում. բախվել են ավտոմեքենաներ․ կա տուժած և զոհԿրակոցներ են հնչել Արարատի մարզում․ կրակողին վնասազերծել ենԲացահայտվել է 34-ամյա բնակչի սպանության, վերջինիս եղբոր նկատմամբ սպանության փորձ կատարելու դեպքը Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցի պատրաստակամությունը Պուտինի հետ բանակցելու հարցումՎասիլիս Մարագոսը և 14 դեսպաններ այցելել են Վանաձոր. ցուցադրվել է ավտոբուսների տոմսավավերացման համակարգըԼՂ-ից բռնի տեղահանված անձանց պաշտպանության կարգավիճակը երկարաձգվել էԵթե Թրամփը հաղթի ընտրություններում, ԱՄՆ-ԵՄ հարաբերությունները կտրուկ կվատթարանան. PoliticoՍպիտակ-Վանաձոր ճանապարհին մեքենան դուրս է եկել երթևեկելի հատվածից և հայտնվել դաշտում․ կան տուժածներԽճուղավազքի մրցաշարի շրջանակում որոշ փողոցներ փակ են լինելու․ հայտարարությունԲաքուն կրկին Երևանի հետ խաղաղության հասնելու ճանապարհի «հիմնական խոչընդոտներն» է թվարկել. ՀաջիևՇմայսի որդին համածառայակիցների հետ մեղադրվում է զինծառայողին նվաստացնելու և ծեծի ենթարկելու մեջՀովիկ Աղազարյանի որդուն պատկանող ընկերության մեքենաները Քննչական կոմիտեն արգելում է արտահանելԱրարատ Միրզոյանը և Ռեջեփ Էրդողանը կհանդիպենԳազայի հատվածում սպանվել է ՀԱՄԱՍ-ի առաջնորդ ՍինվարըՋրի ելքերի մեծացումներ. Հայաստանի ո՞ր գետերն են առավել ռիսկայինԻմ նախագահությունը Բայդենի նախագահության շարունակությունը չի լինելու. Հարիս Ադրբեջանի հրահանգները կատարելու ճանապարհով գնալն ուղղակի ինքնասպանnւթյnւն է. Մետաքսե ՀակոբյանՊուտինը կհանդիպի BRICS-ի երկրների ԶԼՄ-ների ղեկավարների հետ
Ամենադիտված