Կենդանաբանական այգու «մաֆիան» անմա՞հ է. քաղաքապետարանի սկանդալային որոշումը

Երևանի կենդանաբանական այգու շուրջ սկանդալները չեն դադարում, այսօր էլ լարված իրավիճակը պահպանվում է. այգու աշխատակիցները չեն ցանկանում աշխատել նախկին տնօրեն Ռուբեն Խաչատրյանի աջ ձեռքը համարվող Արևիկ Մկրտչյանի հետ: Բանն այն է, որ, մամուլի հրապարակումների համաձայն, Խաչատրյանն ու Մկրտչյանը համատեղ են իրագործել մի շարք մութ մեխանիզմներ և սխեմաներ, որոնց վրա Երևանի քաղաքապետարանը և պատկան մարմիններն աչք են փակել: Մասնավորապես, նշվում է, որ Մկրտչյանն անձամբ է միջազգային կազմակերպություններից և անհատ անձանցից դրամահավաքներ կազմակերպել, որոնց ճակատագիրն այնպես էլ անհայտ է մնացել:

Երևանի քաղաքապետարանն այդպես էլ աուդիտ չանցկացրեց Ռուբեն Խաչատրյանի հեռանալու պահին։ Քաղաքապետարանը չշտապեց նաև փոխել այգու կառավարման համակարգը:  Այգու կառավարման խորհուրդ ստեղծելու եւ կանոնադրության մեջ կարգավորումներ ու փոփոխություններ կատարելու մասին նախագիծը գրվեց սառույցին: Կենդանաբանական այգու կառավարման խորհրդի ձեւավորման խոչընդոտներն ու Երեւանի ավագանու որոշումներն անտեսելը դրսեւորվում էին անմիջականորեն տվյալ ոլորտը համակարգող Երեւանի նախկին փոխքաղաքապետ Տիգրան Վիրաբյանի կողմից: Այսօր էլ քաղաքապետարանն այգու ղեկավար է կարգում մի անձի, ով, ըստ էության, կոռուպցիոն ռիսկ պարունակող գործարքների է մասնակցել` լինելով այգու միջազգային կապերի պատասխանատու, բացի այդ՝  ժամանակին ազատվել է պաշտոնից անհարգելի պատճառով աշխատանքի չներկայանալու հիմքով: Այն, որ վերջինս որևէ կապ չունի կենդանաբանական այգու և դրա կառավարման հետ, փաստում է նաև իր Linkedin-ում գրանցված էջը:

Ի՞նչ է հայտնի Ռուբեն Խաչատրյանի մութ գործարքների մասին: Այգու աշխատակիցների պնդմամբ՝ Ռուբեն Խաչատրյանը պնդում էր, որ Հայաստանում մասնագետներ չկան, այդ պատճառով կենդանիների բուժման համար նա արտասահմանյան մասնագետների էր հրավիրում,  որի համար դուրս էին գրվում շատ մեծ գումարներ: Դուրս գրված գումարների շատ չնչին մասն էր միայն հատկացվում անասնաբույժներին, իսկ տասնապատիկ անգամ շատ ավելի գումարներ անցնում էին Ռուբեն Խաչատրյանին, և այդ ամենը լուրջ կոռուպցիոն սխեմա էր: Սակայն, այդ սխեմայի վրա աչք էին փակում, քանի որ Ռուբեն Խաչատրյանը մտերիմ կապեր ուներ այն ժամանակվա բնապահպանության նախարար Էրիկ Գրիգորյանի հետ:

Մեկ այլ օրինակ՝ կենդանաբանական այգու հանրային տարածքում գործել է ապօրինի «կենդանաբանական այգի»՝ «Կինդեռ զու»: Այդ տարածքում որոշ ժամանակ գործել է վճարովի ծառայություն, որտեղ ապօրինաբար բերվել են տարատեսակ կենդանիներ, և հաստատությունն այդկերպ գումարներ է աշխատել: Քաղաքացիները վճարել են մեկ անձի համար 500 դրամ, մուտք են գործել «Կինդեռ զու»-ի տարածք և շփվել այլ վայրերից բերված, անհայտ ծագման կենդանիների՝ խոզերի, այծերի, կրիաների, կապիկների հետ: Այս ամենի վրա Խաչատրյանը աչք է փակել:

Տեղեկություններ են շրջանառվում, որ այգում պարբերաբար կենդանիների ապօրինի վաճառք էր իրականացվում, ինչն էլ թաքցնելու համար այգու  ղեկավարությունը հայտարարում էր, թե կենդանիներն անկել են: Դրա վառ օրինակ էին առյուծների և եղնիկների հետ կապված աղմկահարույց պատմությունները:

Ըստ մամուլի հրապարակումների` Խաչատրյանն անհատներից և ֆիզիկական անձանցից տարիներ շարունակ գումարներ է հավաքել իր հիմնադրամի միջոցով: 2018 թվականին FPWC հիմնադրամը ֆիզիկական անձանցից ստացել է 15 միլիոն դրամի նվիրատվություն: 2019-ին միայն արջերի վերականգնողական կենտրոնի համար հավաքվել է 93947318 դրամի նվիրատվություն:   Օրինակ՝ Գյումրում արջերի պահպանման համար հանրային դրամահավաք նախաձեռնվեց, որին արագ արձագանքեց նաև միջազգային հանրությունը: 6000 եվրո նվիրաբերեց International Animal Rescue կազմակերպությունը, ևս 29,000 եվրո կազմեց աշխարհի բոլոր անկյուններից ստացված հանգանակությունների ընդհանուր գումարը: Հարց է առաջանում` իսկ ու՞ր են գնացել անհատներից և ֆիզիկական անձանցից՝ կենդանիների խնամքի համար հավաքված գումարները:

Դիցուք՝ Խաչատրյանի հիմնադրամը  Եվրոպական բնության պահպանության ասոցիացիայի, Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի, Նորվեգիայի արտաքին գործերի նախարարության կողմից դրամաշնորհներ է ստացել Ուրցաձոր համայնքում նախագծեր իրագործելու համար: Սակայն, ինչպես պատմում են կենդանաբանական այգու աշխատակիցները, Խաչատրյանը նրանց գործուղղել է Ուրցաձոր՝ չվճարելով նույնիսկ աշխատավարձ և պնդելով, որ իրականացվողը համատեղ ծրագիր է: Սակայն, այս ամենը շատ ավելի նման է նրան, որ Խաչատրյանը չի ցանկացել կիսվել որպես դրամաշնորհ ստացած հազարավոր դոլարներով և այգու աշխատակիցներին օգտագործել է իբրև ձրի աշխատուժ:

Հետաքրքիր է նաև, թե ինչպես է ստացվել, որ կենդանաբանական այգու ծախսերն ավելին են եղել, քան եկամուտները: Մուտքը կազմել է 415 մլն դրամ, իսկ ֆինանսական ծախսերը` 418 մլն 100 հազար դրամ: Այսինքն դրամահավաքները, նվիրատվությունները որևէ կերպ այգու եկամուտների վրա չեն արտացոլվել, ինչը, մեղմ ասած, տարակուսելի է:

Վերը նշված դրվագները ուսումնասիրելու և դրանց պատշաճ ընթացք տալու փոխարեն` քաղաքապետարանը նախընտրել է այգու տնօրենի ԺՊ նշանակել Խաչատրյանի հետ մութ գործարքներում թաթախված անձի: Թերևս, հենց այսպես են Նոր Հայաստանում որոշել պայքարել «նախկին թալանչիների», մաֆիոզ խմբավորումների դեմ: Իսկ այն, որ կենդանաբանական այգում տարիներ շարունակ մաֆիային բնորոշ տարրեր են գործել, դա փաստ է, իսկ այն, որ դրանք շարունակում են գործել նաև հետհեղափոխական Հայաստանում, լուրջ մտածելու առիթ...

Այս թեմայով Ամեն անգամ, երբ թվում է՝ ցինիզմը, այնուամենայնիվ, սահմաններ ունի, Փաշինյանը հակառակն է ապացուցում. Սուրեն Սուրենյանց Ինչու Փաշինյանը արհամարհեց Բայդենի «հրաժեշտի» ընդունելությունը․ Սուրեն Սարգսյան Փաշինյանի և Ալիևի հնարավոր հանդիպման հարցը կախված է բացառապես նրանցից․ Լավրով Ցավալի է, որ խորանի առջևից հետևում է Ամենայն Հայոց դավաճանը՝ մարդ, ում «ջանքերով» պղծվել են տասնյակ ու տասնյակ օծյալ խորաններ. Ռուբեն Մելիքյան Թղթի կտորի վրա Ալիևի ստորագրության համար Փաշինյանը պատրաստ է միջանցք տալ. Արթուր Խաչատրյան