Մարդկանց խաբել են, գցել ու օգտագործել. ականատես- տուժողը՝ «Մարտի 1-ի գործը» ֆիլմի մասին
Գիտություն և ՄշակույթՕրերս 5-րդ ալիքով ցուցադրված՝ 2008 թ. մարտի 1-ի իրադարձությունների մասին պատմող ֆիլմը զայրույթ է առաջացրել հասարակության շրջանում։ Մասնավորապես, դեպքերին ականատես-տուժող Գայանե Ղազարյանը ԼՈւՐԵՐ․com-ի հետ զրույցում վրդովմունք արտահայտեց ներկայացված ֆիլմի վերաբերյալ՝ ընդգծելով, որ այն ավելի քան սուբյեկտիվ էր, քանի որ փաստերն ամբողջությամբ խեղաթյուրվել են՝ ծառայեցնելով ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանությանը:
«Ֆիլմի կադրերում երևացող Հայ ազգային կոնգրեսի փոխնախագահ Արամ Մանուկյանի, մարտիմեկյան սպանդի զոհերի հարազատների, մյուս անձանց, որոնք 10 տարի պայքարել են Մարտի 1-ի բացահայտման համար, ոչ մեկի հանդեպ անկեղծ չեն եղել։ Եթե նկարահանվում է ֆիլմ Ռոբերտ Քոչարյանի անմեղության ու ցուցարարների մեղավորության մասին, ապա պարտավոր են նախապես հայտնել, որ ունեն հստակ սցենար, հետևաբար, փաստերը հարմարեցնելու են տվյալ թեզի «ապացուցմանը»։ Մինչդեռ ռեժիսորը պնդում էր, որ ինքը որևէ մեկի հետ կապ չունի, եկել է խնդիրը հետազոտելու և որևէ այլ բան, քան փաստերը՝ չի ներկայացնելու»,- ասաց Ղազարյանը՝ նշելով, որ ֆիլմի ցուցադրությունից հետո բոլորն այլ բանի ականատես եղան:
Նա պատմեց, որ ամռանն իրեն է զանգել Արամ Մանուկյանը՝ ասելով, թե Ռուսաստանից ռեժիսոր է եկել (Դմիտրի Նովոկշոնով), որն ուզում է Մարտի 1-ի մասին անաչառ ֆիլմ նկարել․ «Ես, որպես շատ բան տեսած վկա ու տուժող՝ սիրտս կախ գնացի։ Ծանոթացա ռեժիսորի հետ, պատմեց, թե ինչ կարգի օբյեկտիվ ու բացառապես փաստեր ներկայացնող ֆիլմ է ուզում նկարել։ Պարոն Մանուկյանն էլ արդեն պատմել էր՝ ոնց է տարել զոհերի հարազատների հետ հանդիպման, ոնց են հավատացել ռեժիսորին, որ վերջապես իրենց զոհված զավակների ու ամուսինների իրական պատմությունը կհասցվի աշխարհին։ Ռեժիսորն էլ հավատացնում էր՝ ոչ մի զգացմունք, ոչ մի եզրահանգում, ոչ մի վարկած չի լինելու. հարցի պատասխանը թողնելու է դիտողին»,- ասաց նա։
Գայանե Ղազարյանի խոսքով՝ ֆիլմը տեսնելուց հետո պարզվել է, որ բոլորի խոսքը մոնտաժել, աղավաղել, բոլոր անցանկալի տուժողներին, վկաներին ու փաստերը դուրս են հանել․ «Միայն ինձ ու Խանումյան Քրիստինեին չեն հաջողել կեղծել։ Չեն գտել նույնիսկ հինգ բառ, որով հնարավոր լիներ Քոչարյանի կաշին փրկել, այդ պատճառով էլ որոշել են մեզ հետ արված հարցազրույցները հանել, ինչի համար անչափ ուրախ եմ, քանի որ դա ևս մեկ ապացույց է, որ ֆիլմը կեղծիք է։ Ես տեսել էի բաներ, որոնք քոչարյանական կողմին ձեռնտու չէին կարող լինել։ Մարդկանց խաբել են, գցել ու օգտագործել՝ հերթական անգամ ապացուցելով Քոչարյանի և՛ իրական դեմքը, և՛ իրական հայրենիքը, և՛ իրական շահը Հայաստանում»,- նշեց Ղազարյանը։
Այս կապակցությամբ մեկնաբանություն է տվել նաև ՀԱԿ փոխնախագահ Արամ Մանուկյանը՝ պատմելով, որ տեղեկացել է՝ նշված հեռուստատեսությամբ, որը հասարակության շրջանում հայտնի է որպես Քոչարյանի սեփականություն, ցուցադրվում է խայտառակ մի ֆիլմ․ «Արդեն ակնհայտ է, որ այդ նենգության պատվիրատուն Քոչարյանն է, որն անհաջող հնարքներով փորձում է սրբագրել մարտիմեկյան սպանդին իր առանցքային դերակատարությունը»,- ընդգծել է Մանուկյանը։
Սոնա Հարությունյան