Տեր-Պետրոսյանի առաջին քայլը. Փաշինյանին ցանկանում են «խաղից դուրս» թողնել

Վերլուծական 8 Ապրիլ, 2020 16:30

Տեր-Պետրոսյանի առաջին քայլը. Փաշինյանին ցանկանում են «խաղից դուրս» թողնել

Երեկ «ilur.am» կայքում հրապարակվեց Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հոդվածը, որի գլխավոր «մեխը», թերևս, այն էր, որ համավարակի պատճառով Հայաստանն այսօր հայտնվել է պատերազմական իրավիճակում, ընդ որում՝ շատ ավելի ծանր ու վտանգավոր, քան ավանդական պատերազմների ժամանակ և այս իրավիճակում՝ իշխանություններին քննադատելը, նրան դեմ «երկրորդ ճակատ» բացելը, Տեր Պետրոսյանի գնահատմամբ՝ դավաճանություն է: Բնավ էլ զարմանալի չէ, որ Տեր-Պետրոսյանը երկրի ու աշխարհի համար օրհասական այս պահին հրապարակավ հայտնում է իր դիրքորոշումը, ընդ որում՝ պետք է խոստովանել, որ դա կորոնավիրուսային այս ժամանակաշրջանում Հայաստանում հնչած բացառիկ քաղաքական խոսք է՝ պետական գործչի հստակ ձևակերպումներով։ Սրանով հանդերձ՝ առաջին նախագահի ընտրած պահը խիստ ուշագրավ է։

Ակնհայտ է, որ այս պահին Նիկոլ Փաշինյանը և իր թիմը չունեն հանրային աջակցության այն մակարդակը, որին տիրապետում էին հեղափոխությունից ամիսներ անց, իշխանությունների վարած քաղաքականությունը, որը չի հանգեցրել հանրության լայն զանգվածների սոցիալ-տնտեսական պայմանների կտրուկ բարելավմանը և դրան գումարած՝ կորոնավիրուսի դեմ պայքարի առաջին օրերին ցուցաբերած ակնհայտ դանդաղկոտությունը, իրավիճակի հանդեպ վերահսկողությունը կորցնելը՝ էականորեն հարվածել են իշխանությունների և անձամբ Նիկոլ Փաշինյանի վարկանիշին: Այսօր իշխանությունները գեներացրել են բոլոր ռեսուրսները համաճարակի հետագա տարածումը կանխելու համար՝ քաջ հասկանալով հետևանքները: Եվ այս փուլում, երբ Փաշինյանը և իր թիմը գտնվում են ընդդիմադիր դաշտից հնչող լուրջ և օբյեկտիվ քննադատության տակ՝ նրանց օդի և ջրի պես անհրաժեշտ է քաղաքական կշիռ ունեցող գործչի աջակցության խոսքը, այն պարզ պատճառով, որ աղբյուրները, որտեղից Փաշինյանը կարող է սպասել նմանատիպ աջակցություն, խիստ սահմանափակ են, իսկ վարչապետին և նրա թիմին սատար կանգնող գործիչների քաղաքական կալիբրը թերահավատություն է առաջացնում նրանց հնչեցրած գնահատականների հանդեպ, կամ էլ նրանց խոսքը, պարզապես, չի հասնում լսարանին: Եվ այս դեպքում Փաշինյանին այլ բան չի մնում, քան գործի դնել «ծանր հրետանին»՝ ի դեմս Լևոն Տեր-Պետրոսյանի, ում աջակցության խոսքը իշխանությունների համար այս օրերին քաղաքական հումանիտար օգնության արժեք ունի:

Սակայն չի կարելի բացառել, որ Տեր-Պետրոսյանի հոդվածով հանդես գալու իրական մոտիվացիան բոլորովին այլ է: Բանն այն է, որ վերջին մեկ տարվա ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանը, առնվազն, չորս անգամ հրապարակայնորեն մեղադրել է Տեր-Պետրոսյանին 1996 թվականի ընտրությունները կեղծելու և Հայաստանում կոռուպցիոն համակարգի հիմնադիր լինելու մեջ: Ասել է թե, Նիկոլ Փաշինյանը Տեր Պետրոսյանին ամբողջությամբ նախկին համակարգի մաս է համարում և հենց այս հանգամանքով պայմանավորված՝ առավել քան տարակուսելի է, որ Տեր-Պետրոսյանը այսօր աջակցության կոչ է հղում՝ իրեն «կոռուպցիայի կնքահայր» անվանած Փաշինյանին:

Բանն այն է, որ հոդվածի մեջ Փաշինյանի անձին որևէ անդրադարձ չի կատարվում, առաջին նախագահը խոսում է իշխանություններին նեցուկ կանգնելու անհրաժեշտության մասին: Արտակարգ դրության պայմաններում իշխանությունը փաստացի Պարետինն է, քանի որ համաճարակի պայմաններում պարետատունը և առողջապահության նախարարությունն են օժտվել գրեթե անսահմանափակ լիազորություններով, վարչապետի անձը և գործոնը այս իրավիճակում՝ Տեր-Պետրոսյանի նշած «պատերազմական դրության» ժամանակ, մղված են երկրորդ պլան: Հետևաբար, չի կարելի բացառել, որ Տեր-Պետրոսյանը բնավ էլ պատահական չէ «մոռացել» Նիկոլ Փաշինյանին, այդպիսով ակնարկելով՝ վերջինիս «խաղից դուրս» վիճակի մասին, օգտվելով առիթից, որ Փաշինյանի դիրքերը այսօր կտրուկ սասանվել են, լեգիտիմության պաշարն էլ՝ զգալիորեն կրճատվել և չի բացառվում, որ աջակցության խոսքը ուղղված էր ոչ թե Փաշինյանին, այլ նրա հավանական փոխարինողներին: Այս տեսանկյունից համերաշխության և հրադադարի կոչը՝ ուղղված «նախկիններին» և «իշխանությանը», աշխատում է հենց Փաշինյանի դեմ, քանի որ նա դուրս է մնում այդ դիսկուրսից:

Ունի՞ Տեր-Պետրոսյանը Փաշինյանին քաղաքական «աութի» ենթարկելու առիթներ․ թերևս՝ այո, սակայն այդ առիթները ունեն նաև ՀՀ երկրորդ և երրորդ նախագահները, որոնց, ի դեպ, Տեր-Պետրոսյանը նույնպես հիշատակել է իր հոդվածում՝ կոչ անելով զերծ մնալ «իշխանությունների» դեմ երկրորդ ճակատ բացելուց և տեղեկատվական պատերազմ մղելուց: Իրականում՝ որքան էլ մարտավարական հարցերում երեք նախագահները տարբեր մոտեցումներ որդեգրեն, ռազմավարական, այն է՝ Փաշինյանից «ազատվելու» հարցում, նրանց շահերը համընկնում են: Այս տեսանկյունից ուշագրավ է, թե ինչու է առաջին նախագահը պահանջում դադարեցնել Ապրիլյան պատերազմի հանգամանքները քննող խորհրդարանական հանձնաժողովի աշխատանքները: Այդ կոչը բխում է գերազանցապես երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի շահերից, քանի որ հանձնաժողովի ստեղծման գլխավոր նպատակը՝ Սարգսյանին «պատին դեմ տալն» էր: Ի դեպ՝ նկատենք, որ վերջին շրջանում քաղաքական գործընթացները զարգանում են մեծամասամբ երրորդ նախագահի սրտով: Ինչ արժե միայն Արցախի նախագահական ընտրությունների օրինակը, որտեղ Սերժ Սարգսյանը անթաքույց և իր բոլոր ռեսուրսներով աջակցում էր Արայիկ Հարությունյանին, ով էլ, ամենայն հավանականությամբ, եթե դեպքերը չստանան ռադիկալ ընթացք՝ կդառնա Արցախի Հանրապետության նախագահ: Քաղաքականության մեջ ինչպես հայտնի է՝ չկան հավերժ թշնամիներ և բարեկամներ, կան միայն շահեր և այդ շահը այսօր թելադրում է երեք նախկին նախագահներին միավորել ջանքերը ՝ Նիկոլ Փաշինյանին քաղաքական թատերաբեմից հեռացնելու համար: Փաշինյանի իշխանության մնալը, կարծես թե, այլևս ձեռնտու չէ երեք նախագահներին և այդ մասին ազդարարող առաջին քայլը արեց հենց Լևոն Տեր-Պետրոսյանը՝ իր կոչ-հոդվածով:

Ստելլա Խաչատրյան