ՊԵԿ-ի անակնկալ ցանկը. ովքե՞ր են կտրուկ նվազեցրել պետությանը վճարվող հարկերը

ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեն հրապարակել է Հայաստանի 1000 խոշոր հարկատուների ցանկը՝ 2021 թվականի առաջին եռամսյակի արդյունքներով:

Համաձայն այդ ցանկի՝ հանրապետության 1000 խոշոր հարկատուները միասին այս տարվա հունվար-մարտ ամիսներին պետբյուջե են վճարել 260 մլրդ 170 մլն 72 հազար դրամի հարկեր և տուրքեր: Նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում հավաքագրվել էին 275 մլրդ 315 մլն 899 հազար դրամ հարկեր և տուրքեր: Այսինքն՝ 2021-ի առաջին եռամսյակում խոշոր հարկ վճարողների վճարած հարկերը նվազել են 15 մլրդ 145 մլն 827 հազար դրամով կամ 5.5 տոկոսով: 

Նկատենք, որ այս անգամ ցանկում որոշակի փոփոխություն կատարվել է։ Եթե նախորդ տարիներին ցանկում հայտնվում էին միայն բիզնես գործունեություն իրականացնող կամ, այսպես ասած, շահույթ հետապնդող ընկերությունները, ապա այս տարի ցանկում ներառվել են նաև շահույթ չհետապնդող մարմինները, այդ թվում՝ պետական մարմինները: Այսպես՝ 2021 թվականի հունվար-մարտ ամիսների դրությամբ ՀՀ ամենախոշոր հարկատուն «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերությունն է՝ վճարած 18 մլրդ 704 մլն 826 հազար դրամ հարկերով: 2020 թվականի առաջին եռամսյակի համեմատ՝ այն ավելացել է 918 մլն 575 հազար դրամով կամ շուրջ 5.2 տոկոսով։

2-րդ խոշոր հարկատուն պետական մարմին է, իսկ ավելի կոնկրետ՝ ՀՀ պաշտպանության նախարարության աշխատակազմը: Նրանց վճարած հարկերը 2021-ի հունվար-մարտին կազմել են 15 մլրդ 51 մլն 743 հազար դրամ: Նախորդ տարվա համեմատ՝ նրանց վճարած հարկերն աճել են 6 մլրդ 140 մլն 510 հազար դրամով կամ 68.9 տոկոսով: Թե ինչու է կառավարությունը գնացել ՊՆ-ի աշխատավարձի ֆոնդը հրապարակելու քայլին, ոչ միայն քննարկման, այլև ազգային անվտանգության տեսանկյունից քննարկման խնդիր է։ Պաշտպանության ծախսերը, որպես կանոն, գաղտնի են պահվում։ Տվյալ պարագայում՝ աշխատավարձից գանձվող եկամտային հարկի մեծության հրապարակումը, հատկապես հետպատերազմական իրավիճակում, անհասկանալի է, տարակուսելի և խիստ կասկածելի։

3-րդ խոշոր հարկատուն «Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ»-ն է՝ վճարած 9 մլրդ 770 մլն 690 հազար դրամի հարկերով: Նախորդ տարվա համեմատ՝ նրանց վճարած հարկերն աճել են 4 մլրդ 665 մլն 514 հազար դրամով կամ շուրջ 91.4 տոկոսով: 4-րդ խոշոր հարկատուն «Ինտերնեյշնլ Մասիս Տաբակ» ընկերությունն է՝ վճարած 4 մլրդ 139 մլն 508 հազար դրամ հարկերով: 2019 թվականի առաջին եռամսյակի համեմատ՝ այն նվազել է 58 մլն 12 հազար դրամով կամ շուրջ 1.4 տոկոսով: 5-րդ խոշոր հարկատուն «Գեոպրոմայնինգ գոլդ» ընկերությունն է՝ վճարած 3 մլրդ 775 մլն 493 հազար դրամ հարկերով: 2020-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ նրանց վճարած հարկերը նվազել են 148 մլն 551 հազար դրամով կամ շուրջ 3.8 տոկոսով: 6-րդ խոշոր հարկատուն «ՄՏՍ Հայաստան»-ն է։ Նրանք առաջին եռամսյակում վճարել են 3 մլրդ 549 մլն 246 հազար դրամի հարկեր։ Նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ նրանց վճարած հարկերն աճել են 148 մլն 838 հազար դրամով կամ շուրջ 4.4 տոկոսով:

7-րդ խոշոր հարկատուն Վարդանյանների ընտանիքին պատկանող «Գրանդ Տոբակո» ընկերությունն է՝ վճարած 3 մլրդ 140 մլն 576 հազար դրամի հարկերով: Ընկերության վճարած հարկերը նվազել են 12 մլրդ 122 մլն 904 հազար դրամով կամ շուրջ 4 անգամ:8-րդ խոշոր հարկատուն Բարսեղ Բեգլարյանին պատկանող «Ֆլեշ» ընկերությունն է՝ վճարած 3 մլրդ 64 մլն 588 հազար դրամի հարկերով: Ընկերության վճարած հարկերը նվազել են 60 մլն 280 հազար դրամով կամ շուրջ 1.9 տոկոսով: 9-րդ խոշոր հարկատուն «Ֆիլիպ Մորիս Արմենիա» ընկերությունն է՝ վճարած 2 մլրդ 606 մլն 708 հազար դրամի հարկերով։ Նրանց վճարած հարկերը նվազել են 1 մլրդ 279 մլն 24 հազար դրամով կամ շուրջ 32.8 տոկոսով:

1000 խոշոր հարկատուների տասնյակը եզրափակում է «Սիփիես Օիլ» ընկերությունը՝ վճարած 2 մլրդ 580 մլն 112 հազար դրամի հարկերով: Նրանց վճարած հարկերը ևս նվազել են, այս դեպքում՝ 1 մլրդ 821 մլն 419 հազար դրամով կամ շուրջ 41.4 տոկոսով:

Սամվել Ալեքսանյանի Սիթին 16-րդ հորիզոնականում է` վճարած 1,747,088 դրամ հարկով:«ԱԼԵՔՍ ԷՆԴ ՀՈԼԴԻՆԳ»-ը 35-րդն է` վճարած 1,079,361 դրամ հարկով: Դերժավայի Արկադիին պատկանող Սլավ Գրուպը 34-րդ հորիզոնականում է` վճարած 1,080,664 դրամ հարկով:

Ստացվում է, որ միայն առաջին տասնյակի խոշոր հարկատուներից 3-ի վճարած հարկերն են աճել, մնացած 7-ինը նվազել են 2021-ի առաջին եռամսյակում: Ընդհանուր առմամբ, պետք է նշել, որ խոշորագույն հարկատուների ցանկում զգալի խզվածք կա, քանի որ առաջին 20 հորիզոնականները զբաղեցնող կառույցները և ընկերությունները միասին ապահովել են այս 1000 հարկատուների վճարած հարկերի շուրջ ⅓-ը կամ 85,2 միլիարդը՝ 260,2 միլիարդից։ Սա խոսում է տնտեսությունում առկա հետպատերազմյան խորը ճգնաժամի մասին և այն մասին, որ իշխանությունների կողմից տարվող հետճգնաժամային քաղաքականությունը որևէ ռեալ արդյունք չի տվել:

Այս թեմայով Ատելի ղեկավարները վաղ թե ուշ շատ անփառունակ են հեռանում․ Անժելա Էլիբեգովա Փոփոխություններ են կատարվել արցախցիներին բնակապահովման պետական աջակցության ծրագրի ընթացակարգում ՊԵԿ-ը բացահայտել է ավելի քան 17 մլրդ ՀՀ դրամի ստվերային շրջանառություն Արդյոք բլոգերը պե՞տք է հարկ վճարի. պարզաբանում է ՊԵԿ-ը Պապոյանի գլխավորությամբ քննարկվել են ՀՀ-ում բիզնես մշակույթի զարգացման, կուտակային կենսաթոշակային ֆոնդերի մասին հարցեր