Թեհրանը երբեք թույլ չի տա փոխել հայ-իրանական պատմական սահմանը. իրանագետ (տեսանյութ)

Հյուսիս-Հարավ միջանցքի գործարկումը օգուտ կբերի մեր բոլոր հարեւաններին, հատկապես Հայաստանին։ Այս մասին հայտարարել է անկախ վերլուծաբան և մեդիա հետազոտող (Իրան) Ռուհոլլահ Մոդաբբերը՝ ելույթ ունենալով Երևանում կայացած «Հայաստանի և ԵԱՏՄ-ի միջև BRICS-ի և ՇՀԿ-ի հետ համագործակցության նոր հորիզոններ» միջազգային ֆորումում, գրում է News.am-ը։

«Շնորհիվ այն բանի, որ Թեհրանի և Մոսկվայի միջև համագործակցությունը բազմազան է և հիմնված է բարեկամական սկզբունքների վրա, և այդ հարաբերությունների բարգավաճումը նկատվում է հատկապես վերջին երեք տարիների ընթացքում, Իրանը 2024 թվականին դարձավ BRICS-ի լիիրավ անդամ, իսկ 2023թ-ին ՇՀԿ անդամ, ինչպես նաև ազատ առևտրի համաձայնագիր է կնքել ԵԱՏՄ-ի հետ։ Այս կարևոր և արժեքավոր համաձայնությունը ձեռք է բերվել հենց Իրանի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների խորացման շնորհիվ։ Սա կարևոր է, քանի որ որքան ամուր լինեն Իրանի և Ռուսաստանի հարաբերությունները, այնքան լավ նրանց հարևանների և միջազգային կարգի համար։ Բոլորը կարող են շահել Իրանի և Ռուսաստանի համագործակցությունից աշխարհաքաղաքական, տնտեսական, անվտանգության, էներգետիկայի և զբոսաշրջության ոլորտներում»,- նշել է նա։

Փորձագետի կարծիքով, «Հյուսիս-Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքի նախագիծը, որը իրանա-ռուսական համագործակցության ևս մեկ կարևոր ասպեկտ է և գլոբալ տարանցիկ կարևորագույն ուղին, կմիացնի ԲՐԻԿՍ-ի, ՇՀԿ-ի, ԵԱՏՄ-ի և ՀԳՀԾ-ի և այլ երկրների տնտեսությունները և թույլ կտա. ապրանքների ավելի արագ, էժան և անվտանգ առաքում բաց ջրերով և Իրանի տարածքով:

«Այսինքն՝ «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքի գործարկումը օգուտ կբերի մեր բոլոր հարեւաններին, հատկապես՝ Հայաստանին»,- ընդգծեց նա։

«Հարկ է նշել, որ Իրանը միշտ էլ լավ և բարեկամական հարաբերություններ է ունեցել Հայաստանի հետ։ Թեհրանը Երևանը համարում է եղբայրական երկիր և գործընկեր. Այս առումով առաջնահերթ են նաև տնտեսական համագործակցության հարցերը։ Իրանը նախատեսում է ներդրումներ կատարել Հայաստանի ճանապարհների, տրանսպորտի և էլեկտրակայանների նախագծերում, ինչպես նաև Երևանում ստեղծել առևտրային կենտրոն՝ առևտուրը հեշտացնելու համար։ Իրանը նախատեսում է Հայաստանի հետ ապրանքաշրջանառությունը նախ հասցնել մեկ միլիարդ դոլարի, ապա՝ երեք միլիարդի։

Թեհրանը Երեւանին հնարավորություն է տվել մասնակցելու Հյուսիս-Հարավ միջանցքի կարեւորագույն կետի՝ Չաբահար նավահանգստի աշխատանքներին։

Պետք է ընդգծել, որ առանց կայուն խաղաղության տնտեսական զարգացման հեռանկարները չափազանց անորոշ են։ Առաջին փուլում անհրաժեշտ է քաղաքական կայունություն ապահովել Հարավային Կովկասում։

Թեհրանը, ունենալով բարեկամական և եղբայրական հարաբերություններ և՛ Հայաստանի, և՛ Ադրբեջանի հետ, ոչ մի կերպ չի ջատագովում հայ-իրանական սահմանի փոփոխությանը։

Այսինքն՝ Թեհրանը երբեք թույլ չի տա, որ փոխվի երկու երկրների բարեկամության, խաղաղության ու համագործակցության խորհրդանիշ՝ Իրան-Հայաստան պատմական քառասունչորս կիլոմետր սահմանը, իսկ Իսլամական Հանրապետության գերագույն առաջնորդը՝ նախկին ու նոր Իրանի նախագահներն ուղղակիորեն և վճռականորեն հայտարարել են այդ մասին»,- ասել է Ռուհոլլահ Մոդաբբերը:

Նա հիշեցրել է, որ այս տարվա մայիսին ուղղաթիռի վթարի հետևանքով զոհված նախագահ Էբրահիմ Ռաիսին և ընտրված նախագահ Մասուդ Պեզեշյանը նշել են Իրանի և Հայաստանի միջև առկա սահմանի անփոփոխության մասին։ «Այսպիսով, առևտրային համագործակցության խորացման առաջին քայլը պետք է լինի Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղության հաստատումը և տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների բացակայությունը։

«Ինչպես ես արդեն նշել եմ, Հյուսիս-Հարավ միջանցքը արագ, անվտանգ և համեմատաբար էժան երթուղի է, որը օգուտ կբերի բոլոր երկրներին, նույնիսկ ՀԳՀԾ-ի անդամներին: Այս երթուղին, համեմատած Սուեզի ջրանցքի հետ, ավելի նախընտրելի է Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի երկրների համար՝ դեպի Արևելյան Եվրոպայի շուկա մուտք գործելու տեսանկյունից։

Միևնույն ժամանակ, դրանից կշահեն բոլոր երկրները, քանի որ համագործակցության հիմնական սկզբունքը պետք է լինի հավաքական օգուտների ձեռքբերումը։

Հայաստանը զգալի առավելություններ կստանա նաև Հյուսիս-Հարավ միջանցքում գտնվելու շնորհիվ։

Մենք պետք է ջանքեր գործադրենք Եվրասիան և Կովկասյան տարածաշրջանը վերածելու համաշխարհային առևտրի և տարանցման կենտրոնի և համաշխարհային առևտրի ուղիների անվտանգ խաչմերուկի, որը թույլ կտա ընդլայնել միջազգային առևտուրը։ Այս առումով կովկասյան տարածաշրջանի բոլոր պետությունները պետք է աշխատեն խաղաղության և բարեկամության ամրապնդման ուղղությամբ։

Կարծում եմ, որ մենք պետք է հարգենք Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) ձեռքբերումները, որի ստեղծման նախաձեռնողն է Ռուսաստանը, և այն դիտարկենք որպես կովկասյան տարածաշրջանում և Կենտրոնական Ասիայում անվտանգությունն ու խաղաղությունն ապահովող կազմակերպություն։

Ես կարծում եմ, որ անվտանգությունը տնտեսության հիմքն է, և առանց դրա անհնար է պատկերացնել տնտեսական համագործակցությունը։ Հետևաբար, եթե մենք կարողանանք ընդլայնել ՀԱՊԿ-ը, ասոցիացիան վերածել Եվրասիական Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության և հասնել դրանԻրանի մուտքին, մենք կկարողանանք հզոր կոալիցիա կազմել անվտանգության, տնտեսության, քաղաքականության և մշակույթի բնագավառներում։

Համոզված եմ, որ Ռուսաստանն ու Իրանը Կովկասում անվտանգության երկու սյուներ են, որոնք Վրաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ միասին կարող են օգնել լուծել տարաձայնությունները և նպաստել խաղաղությանն ու տնտեսական համագործակցության զարգացմանը։

Մենք բոլորս ցանկանում ենք, որ աշխարհը լինի կայուն, և մեր հարևան պետությունների տնտեսությունները բարգավաճեն:

Ուստի մենք պետք է ամեն կերպ նպաստենք համագործակցության ընդլայնմանը»,- ասել է Ռուհոլլահ Մոդաբբերը։

Այս թեմայով Աստղիկ Ալավերդյանը կրկնել է արքայադուստր Դիանայի ոճային կերպարները (տեսանյութ) Չպետք է թույլ տանք, որ Լիբանանը վերածվի հերթական Գազայի. Փեզեշքիան Չնայած Արայիկ Հարությունյանը Բաքվի բերդում է, բայց մի մասնավոր զրույց կբացահայտեմ. Նաիրա Զոհրաբյան (տեսանյութ) «Մենք հայհոյել ենք Փաշինյանին, ինքն էլ դրանից նյարդայնացել ու հանձնարարել է` մեզ կալանավորեն». Սաղաթելյան (տեսանյութ) Սևանա լճի ավազանում ավարտվել է ջրային պարեկների և փրկարարների ուժեղացված ծառայությունը. լողասեզոնը փակվեց (տեսանյութ)