Բռնությունների մեջ թաղված Հայաստանը

Երևանի համար 32 մանկապարտեզի վերաբերյալ դժգոհությունները վերջին շրջանում հաճախակի են դարձել։ Պարզվում է՝ այստեղ խմբերը շատ մեծ են՝ ընդհուպ մինչև 56 երեխա։ Մանկապարտեզների խմբերում երեխաների առավելագույն թույլատրելի քանակը 30-ն է։ Այս մանկապարտեզում կա 8 խումբ, իսկ ընդհանուր սաների քանակը հասնում է 385-ի, և այս ահռելի մեծ մանկապարտեզի ամբողջ աշխատակազմը կազմված է 11 հոգուց։ Զարմանալի կլիներ, եթե տեղեկանայինք, որ այստեղ ամեն ինչ կարգին է, սակայն այն դժգոհությունները, որոնք առկա են, չափազանց շատ են մեկ մանկապարտեզի համար։ Ծնողները դաստիարակներին համեմատում են ոստիկանների հետ, իսկ մանկապարտեզը՝ քրեակատարողական հիմնարկի։ Դաստիարակները հոգեբանական  լուրջ ճնշումերի են ենթարկել երեխաներին՝ սպառնալով ճաշը չուտելու դեպքում՝ սրսկել, վախեցնելով, որ ծնողներն իրենց ետևից չեն գալու, ինչպես նաև, որոշ դեպքերում, ֆիզիկական ճնշումների ենթարկել երեխաներին։  Այս աղետալի իրավիճակը, ցավոք սրտի, միայն մանկապարտեզներում չէ, որ տիրում է։ Հայտնի է, որ ամիսներ առաջ մեր կողմից  անցկացված հետազոտությունների արդյունքում պարզել էինք, որ նման ծանր իրավիճակում է անցնում նաև Վանաձորի մանկատան երեխաների առօրյան։ Այս խնդիրը ևս մեր կողմից ժամանակին բարձրաձայնվել էր, սակայն կրկին անուշադրության էր մատնվել և ինչպես տեսնում ենք, նման արմատացած խնդիրների նկատմամբ իշխանությունների անտարբերությունը ծնում է նորանոր բռնություններ։ Բազմաթիվ են դժգոհությունները նաև դպրոցներում աշակերտների նկատմամբ իրականցվող ճնշումների վերաբերյալ։ Բանակում ևս այս խնդիրը դասվում է անլուծելիների շարքը. զինվորները բռնության են ենթարկվում ոչ միայն սպայական անձնակազմի, այլև միմյանց կողմից։

 Ընտանեկան բռնության դեմ պայքարի միջազգային փորձը ներդնելուց առաջ՝ հայաստանյան իշխանությունները հավանաբար հաշվի չեն առել, որ Հայաստանում շատ ավելի գլոբալ մասշտաբներ կրող միջավայրերում տարիներ ի վեր տեղի են ունենում բռնություններ և այդ բռնություններն անտեսող պետությունը բարոյական իրավունք չունի խոսելու ընտանեկան բռնությունների մասին։ Ոչ ոք չի կարող կողմ կարծիք հայտնել ոչ միայն ընտանեկան, այլև ցանկացած տեսակի բռնությանը, սակայն մի երկրում, որտեղ  տարիներ շարունակ  բռնություններ են տեղի ունենում պետական ուսումնական, դաստիարակչական ու պաշտպանական ինստիտուտներում, պետական պաշտոնյաները որևէ բարոյական իրավունք չունեն խոսելու, այսպես կոչված, «վեհ» գաղափարների մասին։

 Եթե անգամ չանդրադառնանք քաղաքական ճնշումներին ու բռնություններին, որտեղ դրանք իրականացնող սուբյեկտը հենց ինքը՝ պետությունն է, միևնույնն է՝ այն, որ Հայաստանը թաղված է բռնությունների մեջ՝ անհերքելի փաստ է, և նման պայմաններում բռնության համատեքստում հանրային քննարկման դնել միայն ընտանեկան բռնության վերացման խնդիրը, և այն համարել ամենակարևորը, նույնիսկ ծիծաղելի է։ Հայ ընտանիքներում, ընդհանուր վերցրած, անհամեմատ ավելի բարի մթնոլորտ է տիրում, քան ցանկացած պետական հաստատությունում, և մինչ մարդկանց ընտանիքների մեջ քիթը խոթելը, պետությունը թող մտածի սեփական ինտիտուտներում խնդիրներ լուծեւլու մասին, այլապես, փորձը ցույց է տալիս, որ երբ պետությունն է թելադրողի դերում լինում, իրավիճակը շատ ավելի դաժան է լինում։

Վաչիկ Գրիգորյան